Với tư duy và cách tiếp cận marketing truyền thống, thị trường mục tiêu của thương hiệu thường được phân khúc theo những tiêu chí về nhân khẩu học, đặc điểm về lối sống của cá nhân hay hành vi đặc thù của các tổ chức…. Ở trên mạng xã hội, mặc dù những thị trường mục tiêu cũng vẫn có chung các đặc điểm để mô tả như nói trên nhưng chúng vẫn chưa đủ để giúp người làm tiếp thị xây dựng chiến lược marketing nội dung hiệu quả. Điểm quan trọng mà các marketer cần phải hiểu là lý do mà các cộng đồng xuất phát từ mạng xã hội được hình thành lại ít có sự liên quan đến đặc điểm về nhân khẩu học của những thành viên trong cộng đồng.
Để tìm ra và kết nối được với các cộng đồng có tính riêng tư và tập trung chia sẻ một mối quan tâm nào đó, marketer cần phải hiểu rõ lý do và mục đích của người dùng mạng xã hội khi tạo nên cộng đồng như vậy. Về cơ bản có hai nhóm cộng đồng chính, nhóm thứ nhất được tạo ra từ nhu cầu tự thân của các thành viên khi họ theo đuổi một niềm đam mê nào đó một cách sâu sắc và tìm cách tạo ra kết nối với những người giống mình bằng một cộng đồng đam mê, nhóm thứ hai là cộng đồng đươc tạo ra do các biến cố hay tác động từ một số sự kiện bên ngoài làm ảnh hưởng đến cuộc sống cá nhân của các thành viên ở mức độ tương tự nhau ( chẳng hạn như một nhóm người đang có cùng một độ tuổi hay ở đang trong một giai đoạn cuộc đời giống nhau - phụ nữ trẻ làm mẹ lần đầu, những người muốn cai nghiện rượu, những người trung niên bắt đầu về hưu, hay những người bị trầm cảm sau khi sinh hoặc hôn nhân đỗ vỡ..). Nội dung sau đây sẽ tập trung làm rõ đặc điểm và cách thức vận hành hai nhóm cộng đồng này.
Cộng đồng đam mê - The passion community
Các cộng đồng đam mê được hình thành bởi ý tưởng của những người có cùng chung một niềm đam mê hay một mục đích sống, đối với họ là quan trọng và họ có nhu cầu kết nối với những người giống mình để tìm kiếm những lợi ích tương tự nhau. Các cộng đồng đam mê về thể thao, thời trang, công nghệ, kinh doanh, tôn giáo, chính trị,ẩm thực hay chụp ảnh…..là các ví dụ sinh động cho nhóm cộng đồng thứ nhất. Dưới góc độ là một cá nhân trong xã hội, mỗi người chúng ta đều có những thái độ quan tâm hay có những cảm xúc về nhiều vấn đề, nếu tìm được một cộng đồng nào đó có những mối quan tâm giống bản thân thì chúng ta sẽ có xu hướng tham gia và tương tác với các thành viên trong cộng đồng đó 1 cách chặt chẽ.
Có vẻ như các cộng đồng đam mê thường kết nối hiệu quả các cá nhân với nhau hơn là các tổ chức, tuy vậy vẫn có rất nhiều các cộng đồng kết nối CEO của các tổ chức uy tín hay những thủ lĩnh đứng đầu trong một lĩnh vực hay ngành công nghiệp cụ thể với những cá nhân quan tâm và đam mê về chủ đề đó. TED Talk là một cộng đồng như vậy, được thành lập bởi Richard Saul Wurman từ năm 1984 tại Mỹ, là nơi mọi cá nhân hay các tổ chức đều có thể chia sẻ các ý tưởng vĩ đại hay đam mê cháy bỏng trong 3 lĩnh vực chủ chốt là Công nghệ (Technology) , Giải trí ( Entertaiment) và Thiết kế ( Design). Hiện nay, TED đã trở thành một cộng đồng toàn cầu được điều hành bởi một tổ chức phi lợi nhuận, TED tổ chức rất nhiều hoạt động để thúc đẩy sự chia sẻ các phát minh, phát kiến hay các ý tưởng mới có thể làm thay đổi văn minh nhân loại một cách tích cực.
Một số các cộng đồng được thành lập bởi những người làm việc và có niềm say mê trong lĩnh vực lập trình ứng dụng trò chơi như CodinGame, hiện số tham gia là thành viên của cộng đồng này lên đến gần 600 ngàn lập trình viên từ các quốc gia khác nhau, họ có 1 website chính thức tại https://www.codingame.com/ và 1 fanpage để kết nối với người theo dõi cộng đồng này tại https://www.facebook.com/CodinGame/. Điều duy nhất kết nối các thành viên của cộng đồng CodinGame chính là sứ mệnh của nó: thông qua phổ biến kiến thức và thông tin một cách vui vẻ hài hước, mọi thành viên sẽ cùng hỗ trợ nhau cải thiện kỹ năng lập trình game. Được thành lập từ tháng 4 năm 2012, ngoài số lượng thành viên là các cá nhân lập trình viên game thì cộng đồng cũng là sự lựa chọn của nhiều tập đoàn lớn như Google, Nintendo, Deloitte.. khi cần kết nối với nguồn nhân lực IT chất lượng cao cũng như khi cần thử nghiệm các ứng dụng trước khi các công ty công bố chính thức.
Chiến lược marketing nội dung hướng đến việc kết nối sâu sắc với các cộng đồng đam mê như vậy cần tập trung vào chất lượng và tính thời sự của thông tin. Khi xây dựng website, blog hay các fanpage cho các cộng đồng này nội dung cần được cập nhật, theo kịp xu hướng và có liên quan mật thiết đến vấn đề quan tâm của các thành viên. Ứng dụng trò chơi hay các loại ứng dụng đặc trưng sử dụng trên smartphone cũng là các công cụ kết nối hữu dụng với các thành viên giúp họ thể hiện và khám phá niềm đam mê với thành viên khác trong cộng đồng. Tổ chức các sự kiện có ý nghĩa, mời các chuyên gia uy tín trao đổi, chia sẻ, phổ biến ý tưởng hay thông tin mới trong lĩnh vực mà cộng đồng theo đuổi luôn là lựa chọn tốt để kết nối cũng như tương tác sâu với các thành viên nòng cốt của cộng đồng. Các loại nội dung chất luợng cao như các bài viết học thuật uy tín hay báo cáo khoa học đáng tin cậy được chia sẻ trong nội bộ cộng đồng cũng là những thông tin được các thành viên quan tâm sâu sắc. Thành viên tham gia với các cộng đồng đam mê thường gắn kết với cộng đồng rất lâu dài, có tính chung thuỷ, có mối quan hệ thân thiết sâu sắc với các thành viên khác.
Cộng đồng kích hoạt bởi các sự kiện - The Trigger Event community
Những sự kiện hay biến cố bên ngoài xảy ra trong từng giai đoạn cuộc sống của mỗi chúng ta có lẽ cũng tương tự nhau: tốt nghiệp đại học, kết hôn, có con, li hôn, nghỉ hưu, hồi phục sau các chấn động hoặc bệnh tật hiểm nghèo, mua xe hơi hay mua nhà lần đầu tiên…. Mỗi khi đứng trước một biến cố quan trọng của cuộc đời, mọi người có xu hướng tìm kiếm kết nối với các chuyên gia về vấn đề này hay với người khác đã từng trải nghiệm qua các biến cố như vậy để nghe lời khuyên, tư vấn, chỉ dẫn.
Doanh nghiệp hay các tổ chức cũng có những sự kiện bên ngoài xảy ra trong suốt vòng đời hoạt động của họ, chúng làm ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kinh doanh của các tổ chức như môi trường công nghệ của ngành thay đổi hay môi trường pháp lý trong hoạt động đầu tư biến động mạnh…. Các chủ doanh nghiệp, giới quản trị công ty khi nhận định hay dự đoán được các biến cố lớn đang (sẽ) xảy ra cũng tìm cách kết nối với các cộng đồng giống như họ để có được sự tư vấn giúp đỡ về giải pháp cho vấn đề của mình.
Không giống như cộng đồng đam mê, cộng đồng mang tính chất sự kiện bên ngoài chủ yếu là tìm kiếm sự kết nối với những chuyên gia thủ lĩnh trong ngành hay trong lĩnh vực, người đã từng có những trải nghiệm trong hành trình khó khăn mà các thành viên đang ( hoặc sắp) phải trải qua và tất nhiên các chuyên gia này cũng đã đạt được những thành tựu đáng kể. Nội dung quan trọng mà các thành viên quan tâm là cách thức hay kiến thức làm như thế nào để vượt qua được các biến cố rất quan trọng và rất thách thức trong cuộc sống hay trong công việc của họ. Chiến lược nội dung nhắm vào cộng đồng loại hai này không cần là thông tin mới hay cập nhật xu hướng, mà cần tập trung vào yếu tố xác thực và đáng tin cậy. Kế đến, marketer cần hiểu rõ các thành viên ở cộng đồng đang ở giai đoạn nào trong hành trình vượt biến cố của họ, sau cùng là cung cấp các chỉ dẫn cần thiết và hữu ích để họ áp dụng cho bản thân tự vượt qua các chặng đường đó một cách tốt đẹp nhất. Sứ mệnh của các cộng đồng này là giúp đỡ hướng dẫn thành viên của mình di chuyển từ nơi họ đang đứng hôm nay để đến đích mà họ muốn tiếp cận. Các mạng xã hội hình thành nên từ các cộng đồng hoạt động hiệu quả như vậy thường chỉ có những thành viên mang tính thời vụ ngắn hạn, vì khi thành viên hoàn tất chặng đường của mình thì sứ mạng của cộng đồng cũng kết thúc. Tuy vậy những người này rất trung thành, có trách nhiệm cũng như cam kết sâu sắc với các hoạt động của cộng đồng, họ sẽ quay lại hay khuyên người khác tham gia khi gặp phải các vấn đề tương tự.
Cho dù các marketer quan tâm phát triển và tìm kiếm sự kết nối với loại cộng đồng nào trong hai nhóm nêu trên, thì nhiệm vụ quan trọng nhất là bạn phải xây dựng được vai trò của mình để trở thành một chuyên gia đáng tin cậy trong mỗi cộng đồng. Để thực hiện được mục tiêu này, bạn cần phải cung cấp được nội dung, thông tin và hướng dẫn có liên quan đến sự quan tâm của các thành viên cộng đồng. Cung cấp các công cụ cho thành viên và thông tin để giúp họ hoàn thành sứ mạng khi tham gia cộng đồng mà họ chọn lựa , đây sẽ là yếu tố giúp họ luôn tìm kiếm và theo dõi bạn trong mọi cuộc trò chuyện trên mạng xã hội.
ToiCool 22/11/16 ( bài viết dành riêng cho mmcbuh.com)